|
અંગ્રેજી એ પશ્ચિમ જર્મનીની ભાષા છે જેનો વિકાસ એન્ગ્લો સાક્સોન કાળમાં ઇંગ્લેન્ડ અને દક્ષિણ પૂર્વીય સ્કોટલેન્ડમાં થયો હતો. 18મી, 19મી અને 20મી સદીની શરૂઆત સુધી બ્રિટિશ રાજના લશ્કરી, આર્થિક, વૈજ્ઞાનિક, રાજકીય અને સાંસ્કૃતિક પ્રભાવને કારણે તેમજ 20મી સદીના મધ્ય ભાગ સુધી[૧][૨][૩][૪] યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સને કારણે અંગ્રેજી ભાષા દુનિયાના ઘણા ખૂણાઓમાં લિન્ગ્વા ફ્રાન્કા બની ગઇ અને આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર તેમજ વિજ્ઞાનની આગળ પડતી ભાષા બની ગઇ. [૫][૬]રાષ્ટ્ર સમૂહ દેશો (કોમન વેલ્થ દેશો) તેમજ ઘણાં આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠનોમાં બીજી કે ગૌણ ભાષા અને અધિકૃત ભાષા તરીકે અંગ્રેજોનો ઉપયોગ બહોળા પ્રમાણમાં કરવામાં આવે છે. ઐતિહાસિક રીતે અંગ્રેજી ભાષા કેટલીક તળપદી ભાષાઓથી બનેલી છે જેને સંયુક્તપણે જૂની અંગ્રેજી ભાષા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ ભાષા ગ્રેટ બ્રિટનના પૂર્વીય ટાપુઓ ઉપરથી લાવવામાં આવી હતી. આ ભાષાને એન્ગ્લો સેક્સોન લોકો લાવ્યા હતા કે જેઓ 5મી સદીની શરૂઆતમાં સ્થાયી થયા હતા(સંદર્ભ આપો). ત્યારબાદ અંગ્રેજી ઉપર જૂની નોર્વેની ભાષાનો પ્રભાવ પડ્યો. આ ભાષા આઠમાથી દસમા સૈકાના કાળ દરમિયાનના યુરોપીય આક્રમણકારોની ભાષા હતી. નોર્મનોની જીતના સમયગાળા દરમિયાન જૂની અંગ્રેજી ભાષા મધ્યકાલિન અંગ્રેજી ભાષા તરીકે વિકાસ પામી. તેના શબ્દો અને જોડણી મોટા ભાગે નોર્મન (એન્ગ્લો ફ્રેન્ચ) ભાષાના શબ્દભંડોળમાંથી એકત્રિત કરવામાં આવ્યા હતા. અંગ્રેજી કે ઇન્ગલિશ ભાષાનાં વ્યુત્પત્તિશાસ્ત્ર અંગે જોઇએ તો "ઇન્ગલિશ" શબ્દ 12મી સદીની જૂની અંગ્રેજી ભાષા એન્ગલિસ્ક અથવા તો ઇન્જલ , એન્જલ્સ શબ્દનું બહુવચન છે તેના ઉપરથી ઉતરી આવ્યો છે. (" જે ઇંગ્લેન્ડ કે ઇન્ગલેન્ડનાં લક્ષણોને પ્રતિબિંબિત કરે છે).[૭] આધુનિક અંગ્રેજી ભાષામાં સ્વરોમાં ધરખમ બદલાવ આવ્યો. આ બદલાવ 15મી સદીમાં ઇંગ્લેન્ડ ખાતે થયો. આ દરમિયાન અંગ્રેજી ભાષાએ વિવિધ વિદેશી ભાષાઓમાંથી નવાનવા શબ્દો લીધા અને નવા શબ્દો બનાવ્યા. અંગ્રેજી ભાષાનાં શબ્દો પૈકી નોંધપાત્ર માત્રાના શબ્દો ખાસ કરીને તકનિકી શબ્દો મૂળતઃલેટિન અને ગ્રીક ભાષા ઉપરથી બનાવવામાં આવ્યા છે. મહત્વ આ પણ જુઓ: English-speaking world and Anglosphere આધુનિક અંગ્રેજી ભાષાને કેટલીક વખત વિશ્વની પ્રથમ લિન્ગ્વા ફ્રાન્કા[૮][૯] તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ ભાષાનું વર્ચસ્વ પુષ્કળ પ્રમાણમાં છે. કેટલીક વખત તે સંચાર, વિજ્ઞાન, વેપાર, ઉડ્ડયન, મનોરંજન, રેડિયો અને મુત્સદ્દીગીરી માટેની આવશ્યક આંતરરાષ્ટ્રીય ભાષા ગણવામાં આવે છે.[૧૦]ઢાંચો:Subscription જેમજેમ બ્રિટિશ રાજનો વિકાસ થતો ગયો તેમતેમ આ ભાષા બ્રિટિશ ટાપુઓ ઉપર ફેલાવા લાગી અને 19મી સદીના અંત સુધીમાં તો તે સમગ્ર વિશ્વમાં પ્રસરી ગઇ.[૧૧] ઉત્તર અમેરિકામાં બ્રિટિશ વસાહત સ્થપાઇ ગયા બાદ તે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને કેનેડામાં વર્ચસ્વ ધરાવતી ભાષા બની. યુએસના વિકસતા જતા આર્થિક અને સાંસ્કૃતિક પ્રભાવને કારણે તેને વિશ્વની મહાસત્તાનો દરજ્જો મળ્યો. અને બીજાં વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન આ ભાષા સમગ્ર વિશ્વમાં નોંધપાત્ર રીતે ફેલાઇ ગઇ.[૯] ઘણાં બધાં ક્ષેત્રો, વ્યવસાય અને વેપારમાં જેવા કે તબીબી અને કોમ્પ્યૂટર વગેરેમાં અંગ્રેજી ભાષાનાં જ્ઞાનને પ્રાથમિક જરૂરીયાત ગણવામાં આવી છે. જેનાં પરિણામે અંદાજે 1 અબજ લોકો અંગ્રેજીનું પ્રાથમિક જ્ઞાન મળે તેટલો અભ્યાસ તો કરે જ છે. (જુઓ અંગ્રેજી ભાષાનો અભ્યાસ અને શિક્ષણ). યુનાઇટેડ નેશન્સ (યુએન)ની છ અધિકૃત ભાષાઓ પૈકીની અંગ્રેજી એક છે. ડેવિડ ક્રિસ્ટલ જેવા ભાષાશાસ્ત્રીએ નોંધ્યું હતું કે વૈશ્વિક ભાષાઓ કરતાં અંગ્રેજી ભાષાના ધરખમ વિકાસને કારણે વિશ્વના કેટલાક ભાગોમાં જન્મની ભાષાશાસ્ત્રની વિવિધતા ઘટવા માંડી હતી. ખાસ કરીને ઓસ્ટ્રેલેશિયા અને ઉત્તર અમેરિકામાં આનું પ્રમાણ વધારે માત્રામાં જોવા મળ્યું હતું. ભાષાઓનાં પતનમાં અંગ્રેજી ભાષાનાં વિશાળ પ્રભુત્વએ અગત્યની ભૂમિકા ભજવી છે.[૧૨] તેવી જ રીતે ઐતિહાસિક ભાષાશાસ્ત્રીઓ કે જેઓ ભાષાના બદલાવ અંગેની જટિલતા અને પ્રવાહિત ગતિશીલતા અંગે સાવચેત હતા. તેઓ અંગ્રેજીના પ્રભાવ અંગે પણ સાવચેત હતા તેથી તેમણે અંગ્રેજી ભાષાને તેમની સ્થાનિક ભાષા સાથે સુવ્યવસ્થિત અને કુદરતી રીતે સંમિશ્રિત કરી જેમ કે ક્રિઓલ્સ અને પિડગિન્સ સમયાંતરે અંગ્રેજી સમકક્ષ આ ભાષાઓનાં નવાં કુટુંબો બન્યાં.[26] ઇતિહાસ વધુ માહિતી માટે જુઓ મુખ્ય લેખ: History of the English language અંગ્રેજી પશ્ચિમ જર્મનીની ભાષા છે જેનાં મૂળિયાં એન્ગ્લો ફ્રિસિયન અને લોવર સાક્સોનમાં રહેલાં છે. આ બે એવી તળપદી ભાષાઓ છે કે જે બ્રિટનમાં સ્થાયી થયેલા જર્મની નાગરિકો અને રોમનના લશ્કરી સહાયકો દ્વારા વિવિધ ભાગો કે જેમને હાલમાં ઉત્તર-પશ્ચિમી જર્મની, ડેનમાર્ક અને નેધરલેન્ડ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે ત્યાંથી 5મી સદીમાં લાવવામાં આવી હતી. જર્મનીની આદિવાસી પ્રજાતિઓ પૈકીની એક એન્જેલ્સ,[28] હતી તેઓ એન્ગેલ્ન અને બેડે પ્રાંતમાંથી આવ્યા હતાં તેમ માનવામાં આવે છે તેઓ પોતાની જૂની ભૂમિ છોડીને જે જગ્યાએ સ્થાયી થયા તેને બેડે અને એન્ગેલ્નનું સંમિશ્રિત નામ બ્રિટન[30] આપવામાં આવ્યું. 'ઇંગ્લેન્ડ'(ઇન્ગ્લા લેન્ડ "એન્જલ્સની ભૂમિ") અને ઇન્ગલિશ (જૂનું અંગ્રેજી ઇન્ગલિસ્ક ) નામો આ આદિવાસી પ્રજાતિ દ્વારા ઉતરી આવ્યાં છે. એન્ગ્લો સાક્સોન લોકોએ ઇ.સ.449ની સાલથી ડેનમાર્ક અને જુટલેન્ડના પ્રદેશોથી આક્રમણ કરવાની શરૂઆત કરી.[૧૩][૧૪] એન્ગ્લો સાક્સોન લોકોનું બ્રિટનમાં આગમન થયું તે પૂર્વે ત્યાંના સ્થાનિક લોકો બ્રિથોનિક ભાષા બોલતા હતા. આ ઇંગ્લેન્ડના કેટલાક ભાગોમાં બોલાતી કેલ્ટ લોકોની કેલ્ટિક ભાષા હતી.(સંદર્ભ આપો)[dubious – discuss]ઢાંચો:POV-statement જોકે તળપદી ભાષામાં નોંધપાત્ર ફેરફારો વર્ષ 1066ના નોર્માન લોકોનાં આક્રમણ બાદ થયા. ભાષાએ તેનું નામ જાળવી રાખ્યું અને નોર્માન લોકોના આક્રમણ પહેલાંની ભાષા જૂની અંગ્રેજીના નામે ઓળખાવા લાગી.[૧૫] શરૂઆતમાં જૂની અંગ્રેજી વિવિધ પ્રકારની તળપદી ભાષાઓનો સમૂહ હતી. આ ભાષાઓનાં મૂળિયાં ગ્રેટ બ્રિટનના એન્ગ્લો સાક્સોન રાજની વિવિધતાને પ્રતિબિંબિત કરતાં હતાં.[૧૬] આ તમામ વિવિધ તળપદી ભાષાઓ પૈકી લેટ વેસ્ટ સાક્સોન ભાષાનું પ્રભુત્વ ધીરેધીરે વધવા લાગ્યું. અંગ્રેજી ભાષાના ક્રમિક અને ઝડપી વિકાસના મહત્વની ભૂમિકા કેથલિક દેવળોએ પણ ભજવી હતી. વર્ષ 530માં સંત બેનેડિટનું શાસન શરૂ થયું અને તે 1536 સુધી મઠોનાં વિસર્જન સુધી યથાવત રહ્યું.આ દરમિયાન રોમન કેથલિક દેવળોએ મઠોને અને કેટનબરીના ઓગસ્ટિન જેવા કેથલિક અધકૃતોને સૂચના આપી કે તેમની શાળાઓમાં સ્ક્રિપ્ટોરિયા અને પુસ્તકાલય જેવા બુદ્ધિગમ્ય સાંસ્કૃતિક વારસાનું જતન કરવું. મધ્યકાલિન યુગ દરમિયાન કેથલિક દેવળોએ બુદ્ધિગમ્ય જીવન અને લેખિત ભાષાનાં પ્રભુત્વને ક્રિયાશિલ બનાવ્યું. કેથલિક સંતોએ મુખ્યત્વે લેટિન ભાષાનું લખાણ લખ્યું અથવા તો તેની નકલો કરી. જે મધ્યકાલિન યુરોપની લિન્ગ્વા ફ્રાન્કામાં વધારે પડતું જોવા મળતું હતું.[૧૭] જ્યારે સંતો પ્રસંગોપાત સ્થાનિક ભાષામાં લખતા ત્યારે લેટિન ભાષામાંથી અંગ્રેજી ભાષામાં બનાવેલા શબ્દો અવેજી તરીકે મૂકતાં. કોઇ વસ્તુની સમજણ આપવા માટે લેટિન ભાષાનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો અંગ્રેજી શબ્દોનો ઉપયોગ કરવામાં નહોતો આવતો. અંગ્રેજી ભાષામાં મોટા ભાગના શબ્દો લેટિન ભાષામાંથી લેવામાં આવ્યા છે. અંગ્રેજી ભાષાના વોકેબ્યુલેરિયમ માં મોટા ભાગના શબ્દોનું સર્જન લેટિન ભાષામાંથી થયું હોવાનું માનવામાં આવે છે. એમ માનવામાં આવે છે કે બ્રિટિશ સમાજનો શ્રેષ્ઠ વર્ગે કેથલિક સંતો દ્વારા બનાવવામાં આવેલા શબ્દભંડોળને કાયમી બનાવ્યો. વધુમાં તેમણે લેટિન ભાષામાંથી નવા શબ્દોની શોધોની પરંપરા પણ ચાલુ રાખી. જે કેથલિક ચર્ચના અસ્ત સુધી ચાલુ રહી.(સંદર્ભ આપો) જૂની અંગ્રેજી સ્થાનિક ભાષા પણ આક્રમણોનાં બે મોજાંથી પ્રભાવિત હતી. સૌપ્રથમ ભાષા બોલનારા ઉત્તર જર્મનીના લોકો કે જેઓ જર્મની કુટુંબના હતાં તેમણે 8મી અને 9મી સદીમાં બ્રિટિશ ટાપુઓ અને વસાહતો ઉપર ચડાઇ કરી હતી (જુઓ ડેનલો). બીજું આક્રમણ નોર્માનો દ્વારા 11મી સદીમાં કરવામાં આવ્યું હતું. તેઓ જૂની નોર્માન ભાષા બોલતા હતા. તેમણે વિશિષ્ટ અંગ્રેજી ભાષા તૈયાર કરી જેને એન્ગ્લો નોર્માન તરીકે ઓળખવામાં આવતી. (સમય જતાં તેમાંથી નોર્માન નામનું તત્વ લુપ્ત થવા લાગ્યું. તેના ઉપર પેરિસિયન ફ્રેન્ચનું પ્રભુત્વ વધવા લાગ્યું. પાછળથી અંગ્રેજી ભાષા એન્ગ્લો ફ્રેન્ચ ભાષા તરીકે ઓળખાવા લાગી.) બે આક્રમણોને કારણે અંગ્રેજી કેટલાક અંશે મિશ્રિત ભાષા બની. (જોકે ભાષાશાસ્ત્રના શબ્દોની દૃષ્ટિએ અંગ્રેજી ક્યારેય મિશ્રિત ભાષા નહોતી. વિવિધ ભાષા બોલનારા લોકોનો સહનિવાસને કારણે અંગ્રેજી મિશ્રિત ભાષા બની આ લોકોએ પાયાનાં સંચાર માધ્યમ તરીકે એક નવી ભાષાનો વિકાસ કર્યો). સ્કેન્ડેનેવિયન લોકોના સહનિવાસને કારણે એન્ગ્લો ફ્રિસિયન અંગ્રેજીમાં શબ્દોની પૂરવણી વધી. પાછળથી નોર્મન વ્યવસાયને કારણે લેટિન ભાષામાંથી ઉતરી આવેલા જર્મની શબ્દોનું પ્રમાણ વધવા પામ્યું. અંગ્રેજી ભાષા ઉપર નોર્માનનું પ્રભુત્વ કોર્ટ અને સરકાર મારફતે થયું. આવી રીતે અંગ્રેજીનો વિકાસ સ્થિતિસ્થાપક અને વિશાળ શબ્દભંડોળ ધરાવતી "ઉછીની" ભાષા તરીકે થયો. બ્રિટિશ રાજના ઉદ્ભવ અને ફેલાવાની સાથે અંગ્રેજી ભાષાનો સ્વીકાર ઉત્તર અમેરિકા, ભારત, આફ્રિકા, ઓસ્ટ્રેલિયા અને અન્ય પ્રાંતમાં થયો. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સનો મહાસત્તા તરીકે ઉદ્ભવ થતા અંગ્રેજી ભાષાના ફેલાવાને મદદ મળી. વર્ગીકરણ અને તેને સંબંધિત અન્ય ભાષાઓ અંગ્રેજી ભાષા જર્મની કુટુંબની પેટાશાખા પશ્ચિમી જર્મનીના એન્ગ્લો ફ્રિસિયન ભાષા બોલતા પેટાજૂથ ઉપરથી ઉતરી આવી છે. આ જૂથ ઇન્ડો-યુરોપીયન ભાષાઓ બોલતાં જૂથના સભ્યો હતા. અંગ્રેજીની એકદમ નજીકની પડોશી ભાષા સ્કોટ્સ ભાષા છે. આ ભાષા મુખ્યત્વે સ્કોટલેન્ડ, ઉત્તર આયર્લેન્ડના કેટલાક ભાગો, અને ફ્રિસિયનમાં બોલાય છે. ઘણા ભાષાશાસ્ત્રીઓ સ્કોટ્સ ભાષાને અલગ ભાષા નહીં ગણતા તેને અંગ્રેજી તળપદી ભાષાનાં જૂથ તરીકે ગણે છે. ફ્રિસિયન ભાષાને પણ ઘણા લોકો દ્વારા અંગ્રેજીની નજીકની પડોશી ભાષા ગણવામાં આવી છે. સ્કોટ્સ અને ફ્રિસિયન બાદ એવી જર્મની ભાષાઓ આવે છે કે જે અંગ્રેજી સાથે થોડે દૂરથી સંકળાયેલી છે જેમા નોન એન્ગ્લો ફ્રિસિયન પશ્ચિમી જર્મની ભાષાઓ, લો જર્મન,ડચ, આફ્રિકન્સ, હાઇ જર્મન, તેમજ ઉત્તર જર્મની ભાષાઓ સ્વિડિશ, ડેનિશ, નોર્વેયન, આઇલેન્ડિક અને ફારોઇસના નામો ગણાવી શકાય. સ્કોટ્સ ભાષાના અપવાદને બાદ કરતાં અને પાયાના સ્તરે ફ્રિસિયન ભાષાને બાદ કરતાં અન્ય કોઇ પણ ભાષા અંગ્રેજી સાથે પરસ્પર બુદ્ધિગ્રાહ્ય રીતે સંકળાયેલી નથી. જેની પાછળ તે ભાષાના નિયમો, વાક્યરચના, ભાષાશાસ્ત્રની શાખા અને ધ્વનિશાસ્ત્રમાં વિવિધતાને જવાબદાર ગણાવી શકાય.બ્રિટિશ ટાપુઓ ઉપરની અંગ્રેજી ભાષા અલગ તરી આવે છે. જોકે કેટલેક અંશે ડચ ભાષા અંગ્રેજી સાથે ઘણી જ સામ્યતા ધરાવતી ભાષા છે. પોતાની આ અલગતાને કારણે અંગ્રેજી અને સ્કોટ્સ ભાષાઓ ખંડીય જર્મની ભાષાઓ તરીકે વિકાસ પામી છે. તેમજ પોતાનું પ્રભુત્વ બતાવતી આવી છે.[૧૮] અન્ય જર્મની ભાષાઓના નિયમોમાં તફાવત કેટલાક કારણોસર આવ્યો હોવો જોઇએ જેમ કે અલગતાથી ભાષાશાસ્ત્રની શાખા જુદી તરી આવવી તેમજ અંગ્રેજી ભાષામાં લેટિન શબ્દોનો કરવામાં આવતો બહોળા પ્રમાણમાં ઉપયોગ દા.ત. "એક્ઝટ" વિરુદ્ધ ડચ યુટગેન્ગ (શરૂઆતમાં "આઉટ-ગેન્ગ" સાથે "ગેન્ગ" "ગેન્ગવે" તરીકે) અને ફ્રેન્ચ "ચેન્જ" વિરુદ્ધ જર્મન એન્ડેરન્ગ , "મુવમેન્ટ" વિરુદ્ધ જર્મન બેવેગન્ગ (શાબ્દિક રીતે "અધરિંગ" અને "બિ-વે-ઇન્ગ" ("એકલાં આગળ વધવું")). બંને શબ્દો જર્મનીના હોવા છતાં પણ કોઇ એક સમાનાર્થીને બદલે બીજાની પસંદગીના કારણે પણ નિયમમાં બદાલ કે તફાવત જોવા મળે છે. (દા. ત. અંગ્રેજીમાં કેર અને જર્મનીમાં સોર્જ બંને શબ્દો પ્રોટો જર્મનિક શબ્દો અનુક્રમે * કારો અને * સર્ગો ઉપરથી ઉતરી આવ્યા છે. પરંતુ અંગ્રેજી શબ્દ કેરમાં * કારો નું પ્રભુત્વ વિશેષ પ્રમાણમાં જોવા મળે છે. જ્યારે જર્મન, ડચ સ્કેન્ડેનેવિયન ભાષાઓમાં * સર્ગો શબ્દનાં મૂળિયાં જોવા મળે છે. * સર્ગો શબ્દ હજી પણ અંગ્રેજી ભાષામાં સોરો શબ્દ તરીકે અસ્તિત્વ ધરાવે છે. વાક્ય રચના માટે દરેક ભાષાના અલગ નિયમો છે. (દા. ત., જર્મનમાં ઇચ હેબ નોચ નાઇ એટવાસ આઉફ ડે પ્લાટ્ઝ ગેસેહેન , વિરુદ્ધ અંગ્રેજી " આઇ હેવ નેવર સિન એનિથિંગ ઇન ધ સ્ક્વેર").અંગ્રેજી ભાષાની વાક્યરચના ઉત્તરીય જર્મની ભાષાની ખૂબ જ સમાન રહે છે. એમ માનવામાં આવે છે કે મધ્યકાલિન અંગ્રેજી કાળ દરમિયાન ઉત્તરીય જર્મની ભાષાએ અંગ્રેજી વાક્યરચના ઉપર પોતાનું સારું એવું પ્રભુત્વ જમાવ્યું છે. (દા. ત. નોર્વેની ભાષામાં જેગ હાર લિકેવેલ આલ્ડ્રી સેટ નોએ આિ ટોરગેટ ; સ્વિડિશમાં જેગ હાર એન્નુ એલ્ડ્રિગ સેટ નાગોટ પા ટોરગેટ . અન્યની સરખામણીએ તેઓ એકબીજાની ભાષા સરળતાથી શીખી શકે છે.(સંદર્ભ આપો) ડચ ભાષાની વાક્યરચના અંગ્રેજી અને જર્મન ભાષા વચ્ચેની મધ્યસ્થી છે (દા. ત. ઇક હેબ નોગ નૂઇટ ઇએટ્સ ગેઝિએન ઓપ હેટ પ્લેઇન આ તફાવતને બાદ કરતાં અંગ્રેજી અને અન્ય જર્મની ભાષાઓમાં ઘણી સામ્યતા રહેલી છા. (દા. ત. અંગ્રેજીમાં બ્રિંગ/બ્રોટ/બ્રોટ , ડચમાં બ્રેન્ગેન/બ્રેશ્ત/ગેબ્રેશ્ત , નોર્વેની ભાષામાં બ્રિન્ગે/બ્રાક્તે/બ્રાક્ત ; અંગ્રેજી ઇટ/એટ/ઇટન , ડચ ઇટેન/એટ/ગેગેટન , નોર્વે એટે/એટ/એટ્ટ અંગ્રેજી અને નીચલા પ્રદેશો )ડચ અને લો જર્મન) અને સ્કેન્ડેનેવિયાની ભાષામાં વધારે સમાનતા જોવા મળે છે. ભાષાશાસ્ત્રની શાખાના તફાવતોને કારણે અંગ્રેજી તેમજ તેને સંલગ્ન ભાષાના ઘણા ખોટા મિત્રો પણ છે (દા. ત. અંગ્રેજીમાં ટાઇમ વિરુદ્ધ નોર્વેની ભાષામાં ટાઇમ "અવર"), અને ધ્વનિશાસ્ત્રના તફાવતો એવા શબ્દોમાં સાંભળી શકાય છે કે જે શબ્દો વંશપરંપરાથી સંકળાયેલા હોય ("ઇનફ" વિરુદ્ધ જર્મન જેનુગ , ડેનિશ શબ્દ નોક . કેટલીક વખત ભાષાશાસ્ત્ર અને ધ્વનિશાસ્ત્ર બંનેના ફેરફારો (જર્મન ઝેઇટ , "ટાઇમ" અંગ્રેજી શબ્દ "ટાઇડ" સાથે સંલગ્ન છે, પરંતુ આ અંગ્રેજી શબ્દ મતલબના પારંપરિક તબક્કા સાથે "પિરિયડ"/"ઇન્ટરવલ" મતલબ દર્શાવે છે. આ શબ્દોનો મતલબ થાય છે દરિયા ઉપર ચંદ્રનાં ગુરુત્વાકર્ષણ બળની અસર જોકે ટાઇડિંગ્સ અને બિટાઇડ જેવા કેટલાક શબ્દોમાં મૂળ અર્થ જળવાઇ રહ્યો છે. ટુ ટાઇડ ઓવર જેવા કેટલાક શબ્દસમૂહમાં પણ મૂળ અર્થ સચવાઇ રહ્યો છે. (સંદર્ભ આપો)સાધારણ, પરસ્પરની બુદ્ધિગ્રાહ્યતાથી પાડવામાં આવેલા ભેદો છતાં પણ અંગ્રેજી ભાષા તેના કુટુંબની અન્ય ભાષાઓ કરતાં જર્મની ભાષાઓની વધારે નજીક છે. અંતે અંગ્રેજીએ સંયુક્ત શબ્દો બનાવવાની શરૂઆત કરી દીધી અને હાલના શબ્દોને અન્ય જર્મની ભાષાઓથી અલગ પાડવા માટે તેમને જોડવાની શરૂઆત કરી. આ કવાયત છેલ્લાં 1500 વર્ષોથી ચાલી રહી છે અને તેને લગતી આદતો પણ અલગ-અલગ છે. દા.ત. અંગ્રેજી ભાષાની ભાવવાચક સંજ્ઞામાં મૂળ શબ્દની પાછળ "-હૂડ", "-શિપ", "-ડોમ" અને "-નેસ" જેવા પ્રત્યેયો લગાડીને બનાવવામાં આવે છે. એક જ મૂળમાંથી નીકળેલા તમામ પ્રત્યેયો મોટાભાગના કે તમામ અન્ય જર્મની ભાષાઓમાં છે.પરંતુ તેમના ઉપયોગની પદ્ધતિ અલગ-અલગ છે.જેમ કે જર્મની ભાષાનો "ફ્રેહેઇટ" વિરુદ્ધ અંગ્રેજી ભાષાનો "ફ્રિડમ" શબ્દ (પ્રત્યેય "-હેઇટ" એ "-હૂડ" શબ્દનો સગોત્ર છે, જ્યારે "-ડોમ" પ્રત્યેય જર્મનના "-ટમ" પ્રત્યેયનો સગોત્ર છે). આઇલેન્ડિક અને ફેરાઓસ ભાષાઓ જર્મન ભાષાઓ છે. તેઓ પોતપોતાની રીતે અંગ્રેજી ભાષાને અનુસરે છે.અંગ્રેજીની જેમ જ તેમણે પણ સ્વતંત્ર રીતે જર્મન ભાષાનું પ્રભુત્વ વિકસાવ્યું છે. ઘણા લિખિત ફ્રેન્ચ શબ્દો પણ અંગ્રેજી ભાષાની બુદ્ધગ્રાહ્યતાથી સ્વીકારવામાં આવ્યા છે. (જોકે તેમનાં ઉચ્ચારણો ખૂબ જ અલગ છે.) કારણ કે અંગ્રેજી ભાષાએ નોર્માન અને ફ્રેન્ચ ભાષાનાં ઘણા શબ્દોનો પોતાનામાં સમાવેશ કર્યો છે. નોર્માનોની જીત બાદ આ શબ્દો એન્ગલો નોર્માન ભાષા મારફતે ઉતરી આવ્યા છે. ત્યારબાદની સદીઓમાં આ શબ્દો સીધા ફ્રેન્ચ ભાષામાંથી ઉતરી આવ્યા છે. જેનાં પરિણામે અંગ્રેજી શબ્દભંડોળ પૈકીના મોટા ભાગનાં શબ્દો ફ્રેન્ચ ભાષામાંથી ઉતરી આવ્યા છે. જોકે તેમના સ્પેલિંગમાં સાધારણ તફાવત જોવા મળે છે. (શબ્દોના અંત જૂની ફ્રેન્ચ ભાષાના સ્પેલિંગ સાથે કરવામાં આવે, વગેરે.) આ ઉપરાંત પ્રસંગોપાત કહેવાતા જૂઠ્ઠા મિત્રોને કારણે પણ બદલાવ જોવા મળે છે. (દા.ત. "લાઇબ્રેરી", વિરુદ્ધ ફ્રેન્ચ શબ્દ "લાઇબ્રેરાઇ", જેનો મતલબ છે પુસ્તકોની દુકાન) (ફ્રેન્ચ ભાષામાં "લાઇબ્રેરી" શબ્દનો મતલબ થાય છે "ગ્રંથાગાર") મોટાભાગના ફ્રેન્ચ લોનશબ્દોનું અંગ્રેજી ભાષામાં ઉચ્ચારણ ( મિરાજ નામના શબ્દ અથવા તો કુપ દ ઇટાત શબ્દસમૂહના અપવાદને બાદ કરતાં) સંપૂર્મપણે અંગ્રેજીકરણ થઇ જવા પામ્યું છે. અને તેના ઉપર અંગ્રેજી ભાષાની જેમ જ ભારણ આપવામાં આવે છે. (સંદર્ભ આપો)ડેનિશ આક્રમણને કારણે તેના થોડા સમય પહેલા જ કેટલાક ઉત્તર જર્મની શબ્દો પણ અંગ્રેજીમાં આવ્યા (જુઓ ડેનલો); આ પ્રકારના શબ્દોમાં "સ્કાય", "વિન્ડો", "એગ", અને "ધે" (અને તેનાં રૂપો) તેમજ "આર", (ટુ બીનું હાલનુ બહુવચન)નો સમાવેશ થાય છે. (સંદર્ભ આપો) ભૌગલિક વહેંચણી આ પણ જુઓ: List of countries by English-speaking population ઢાંચો:English official language clickable map આલેખ વિશ્વના જે દેશોમાં અંગ્રેજી મુખ્ય ભાષા તરીકે બોલાય છે તેધોમાં અંગ્રેજી ભાષા બોલનારા લોકોની સંખ્યા દર્શાવે છે. આશરે 37.5 કરોડ લોકો અંગ્રેજીને તેમની પ્રથમ ભાષા તરીકે બોલે છે.[૧૯] મંદારિયન ચીની અને સ્પેનિશ ભાષાઓ બાદ આજે અંગ્રેજી જન્મની ભાષા તરીકે સંભવતઃ સૌથી વધુ બોલાતી ત્રીજા ક્રમની ભાષા છે.[૨૦][૨૧] જોકે જન્મની ભાષા બોલનારા અને તે સિવાયના લોકોને સંયુક્ત રીતે ગણવામાં આવે તો સંભવતઃ તે વિશ્વમાં બોલાતી સૌથી સામાન્ય ભાષા છે. તેમ છતાં પણ ચીની ભાષાઓની સરખામણીએ તે બીજા ક્રમે આવે છે. (પરંતુ "ભાષાઓ" અને "બોલીઓ" વચ્ચેનો ફરક પાડ્યો છે કે નહીં તેના ઉપર આધાર રાખે છે).[૨૨][૨૩] આ અંદાજોમાં બીજી કે ગૌણ ભાષા બોલનારા 47 કરોડ લોકોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. જેમાં તેમની ભાષાની સાક્ષરતા અને નિપુણતાનો ક્યાસ કાઢીને તેને માપવામાં આવી છે.[૨૪][૨૫] ભાષાશાસ્ત્રના પ્રાધ્યાપક ડેવિડ ક્રિસ્ટલે ગણતરી માંડી છે કે જેમના જન્મની ભાષા અંગ્રેજી નથી તેવા લોકોની સંખ્યા જન્મની ભાષા અંગ્રેજી છે તેવા લોકો કરતા સંખ્યામાં વધી ગયા છે અને તેમનો ગુણોત્તર 3માંથી 1નો છે.[૨૬] જે દેશોમાં જન્મની ભાષા બોલનારા લોકોની સંખ્યા વધુ છે તેવા દેશોના નામ ઉતરતા ક્રમની સંખ્યા અનુસારઃ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ (21.5 કરોડ),[૨૭] યુનાઇટેડ કિંગડમ (6.1 કરોડ),[૨૮] કેનેડા (1.82 કરોડ),[૨૯] ઓસ્ટ્રેલિયા (1.55 કરોડ),[૩૦] નાઇજિરિયા (40 લાખ),[૩૧] આયર્લેન્ડ (38 લાખ),[૨૮] દક્ષિણ આફ્રિકા (37 લાખ),[૩૨] ન્યૂ ઝિલેન્ડ (36 લાખ) વસતી ગણતરી 2006.[૩૩] દક્ષિણ આફ્રિકામાં જન્મની ભાષા બોલનારા લોકોની સંખ્યા દર્શાવવામાં આવી નથી. પરંતુ જે લોકો માત્ર અંગ્રેજી બોલે છે તે લોકોની સંખ્યા અંદાજે 30,08,058 અને કુલ 1,97,187 લોકોએ યોગ્ય જાણકારી આપી નથી તેવા લોકોને બાદ કરવામાં આવે તો અંગ્રેજી બોલનારા લોકોની કુલ સંખ્યા 36,73,623ની થશે.(સંદર્ભ આપો) ફિલિપાઇન્સ, જમૈકા અને નાઇજિરિયા જેવા દેશોમાં પણ જન્મની ભાષા ડાયલેક્ટ કન્ટિન્યુઆ બોલનારા લોકોની સંખ્યા લાખોમાં છે. જેમાં અંગ્રેજી આધારિત ક્રિઓલ ભાષા બોલનારાથી માંડીને આધુનિક અંગ્રેજી સ્વરૂપ ધરાવનારી ભાષા બોલનારા લોકોનો સમાવેશ થાય છે. જે દેશોમાં અંગ્રેજી બીજી કે ગૌણ ભાષા તરીકે બોલાય છે તેવા દેશોમાં જોઇએ તો ભારતમાં આ ભાષા બોલનારા લોકો સૌથી વધુ છે કે જેઓ ('ભારતીય અંગ્રેજી') ભાષા બોલે છે. ક્રિસ્ટલનો એવો દાવો છે કે જન્મની ભાષા બોલનારા અને નહીં બોલનારા લોકોને સંયુક્ત રીતે ગણવામાં આવે તો વિશ્વમાં અંગ્રેજી બોલતા હોય અને સમજી શકતા હોય તેવા લોકોની સંખ્યા ભારતમાં સૌથી વધુ છે.[૩૪][૩૫] ભાષા બોલનારા લોકોને આધારે દેશના ક્રમ ક્રમ દેશ કુલ સંખ્યા વસતીની ટકાવારી પ્રથમ ભાષા અધિક ભાષા તરીકે વસ્તી ટિપ્પણી 1 યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ (અમેરિકા) 251,388,301 96% 215,423,557 35,964,744 262,375,152 સ્રોતઃ યુએસ વસતી ગણતરી 2000: ભાષાનો ઉપયોગ અને અંગ્રેજી બોલવાની ક્ષમતા:2000, કોષ્ટક 1. બીજી ભાષા તરીકે અંગ્રેજી બોલનારા લોકોની સંખ્યા તેમણે જણાવ્યું હતું કે તેઓ ઘરે અંગ્રેજી ભાષા નથી બોલતા પરંતુ તેઓ અંગ્રેજી ભાષા "સારી" અથવા તો "ખૂબ જ સારી" રીતે જાણે છે. નોંધઃ આ આંકડાઓ 5 કે તેથી વધુ ઉંમર ધરાવતી વસતીમાંથી લેવામાં આવ્યા છે. 2 ભારત 90,000,000 8% 178,598 બીજી ભાષા તરીકે બોલનારા લોકોની સંખ્યા 6,50,00,000 ત્રીજી ભાષા તરીકે બોલનારા લોકોની સંખ્યા 2,50,00,000 1,028,737,436 જે લોકો અંગ્રેજી ભાષાનો ઉપયોગ બીજી ભાષા અને ત્રીજી ભાષા તરીકે કરે છે તે તમામ લોકોનો સમાવેશ આ આંકડાઓમાં કરવામાં આવ્યો છે. આંકડાઓ 1991ની સાલના છે.[૩૬][૩૭] આ આંકડાઓમાં અંગ્રેજી ભાષા બોલનારા લોકોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે અંગ્રેજી ભાષાનો ઉપયોગ કરનારાઓ નો નહીં.[૩૮] 3 નાઇજિરિયા 79,000,000 53% 4,000,000 >75,000,000 148,000,000 આ આંકડાઓ નાઇજિરિયાની પિડગિન ભાષા બોલનારા લોકોના છે. પિડગિન અંગ્રેજી ભાષા ઉપર આધારિત પ્રાંતીય ભાષા હોય છે. ઇહેમિરના જણાવ્યા અનુસાર આશરે 30થી 50 લાખ લોકો જન્મની ભાષાનો પ્રયોગ કરે છે. કોષ્ટકમાં દર્શાવેલી સંખ્યા આ અંદાજનું મધ્યબિંદુ છે. ઇહેમિર, કેલેચુક્વુ ઉચેચુક્વુ 2006). "નાઇજિરિયન પિડગિન ભાષાના નામ વાક્યાંશોનું પાયાનું વર્ણન અને વિષય નિરૂપણનું વિશ્લેષણ" નોર્ડિક જરનલ ઓફ આફ્રિકન સ્ટડીઝ 15(3): 296-313. 4 યુનાઇટેડ કિંગડમ 59,600,000 98% 58,100,000 1,500,000 60,000,000 સ્રોતઃ કેરિસ્ટલ (2005), પી. 109. 5 ફિલિપાઈન્સ 48,800,000 52%[૩૯] 3,427,000[૩૯] 45,373,000 92,000,000 બોલનારાની કુલ સંખ્યાઃ વસતી ગણતરી 2000 7ના આંકડા કરતાં ઉપરની ટેક્સ્ટમાં 5 વર્ષ કે તેથી વધુની ઉંમર ધરાવનારા 6.67 કરોડ લોકો પૈકી 63.71 ટકા લોકો અંગ્રેજી બોલી શકે છે. માતૃભાષાના બોલનારા: વસતી ગણતરી 1995 એન્ડ્રુ ગોન્ઝાલેસના લેખ ધ લેન્ગ્વેજ પ્લાનિંગ સિચ્યુએશન ઇન ફિલિપાઇન્સ, બહુભાષી અને બહુસાંસ્કૃતિક વિકાસ અંગેના સામયિકમાં જણાવ્યા અનુસાર, 19 (5 અને 6), 487-525. (1998) ઇથેનોલોગની યાદી અનુસાર જન્મની ભાષા બોલનારા 34 લાખ લોકો પૈકી 52 ટકા લોકો અંગ્રેજીને અધિક ભાષા તરીકે બોલે છે.[૩૯] 6 કેનેડા 25,246,220 85% 17,694,830 7,551,390 29,639,030 સ્રોતઃ 2001ની વસતી ગણતરી- અધિકૃત ભાષાઓનું જ્ઞાન અને માતૃભાષા. જન્મની ભાષા બોલનારા પૈકી 1,22,660 લોકોની માતૃભાષા અંગ્રેજી અને ફ્રેન્ચ બંને હતી. જ્યારે 1,75,72,170 લોકોની માતૃભાષા અંગ્રેજી હતી ફ્રેન્ચ નહીં. 7 ઓસ્ટ્રેલિયા 18,172,989 92% 15,581,329 2,591,660 19,855,288 સ્રોતઃ 2006ની વસતી ગણતરી.[૪૦] પ્રથમ ભાષા અંગ્રેજીનાં ખાનાંમાં દર્શાવવામાં આવેલા આંકડાઓ ઓસ્ટ્રેલિયાના રહેવાસીઓનાં આંકડા છે કે જેઓ ઘરે પણ અંગ્રેજી ભાષા બોલે છે. અધિક ભાષા અંગ્રેજીનાં ખાનાંમાં દર્શાવવામાં આવેલા આંકડાઓ અન્ય દેશોના રહેવાસીઓના આંકડાઓ છે જેમનો દાવો છે કે તેઓ અંગ્રેજી "સારી" અથવા તો "ખૂબ જ સારી" રીતે બોલી શકે છે. અન્ય 5 ટકા લોકોએ તેમની ઘરની ભાષા કે અંગ્રેજી ભાષાની કૌશલ્યતા અંગેની સ્થિતિ જણાવી નહોતી નોંધઃ કુલ= પ્રથમ ભાષા+અન્ય ભાષા; ટકાવારી = કુલ/વસતી એવા દેશો કે જ્યાં અંગ્રેજી મુખ્ય ભાષા છે એન્ગ્વિલા, એન્ટિગુઆ અને બાર્બુડામાં અંગ્રેજી પ્રાથમિક ભાષા છે. ઓસ્ટ્રેલિયા (ઓસ્ટ્રેલિયાઇ અંગ્રેજી), બાહમાસ, બાર્બાડોસ, બેલાઇઝ (બેલિઝિયન ક્રિઓલ), બર્મુડા, બ્રિટિશ ઇન્ડિયન ઓશન ટેરિટરી, બ્રિટિશ વર્જિન ટાપુઓ, કેનેડા (કેનેડિયન અંગ્રેજી), કેમેન ટાપુઓ, ફાકલેન્ડ ટાપુઓ, જિબ્રાલ્ટાર, ગ્રેનાડા, ગુઆમ, ગર્નસી, (ચેનલ આઇલેન્ડ અંગ્રેજી), ગયાના આયર્લેન્ડ, (હાઇબેર્નો-અંગ્રેજી), આઇસત ઓફ મેન (મેન્ક્સ અંગ્રેજી), જમૈકા (જમૈકન અંગ્રેજી), જર્સી, મોન્સ્ટેરાટ, (નૌરુ), ન્યૂ ઝિલેન્ડ (ન્યૂઝિલેન્ડ અંગ્રેજી), પિટકેરિયન ટાપુઓ, સેઇન્ટ હેલેના, સેઇન્ટ કિટ્સ એન્ડ નેવિસ, સેઇન્ટ વિન્સેન્ટ એન્ડ ગ્રેનાડાઇન્સ, સિંગાપોર, દક્ષિણ જ્યોર્જિયા અને દક્ષિણ સેન્ડવિચ ટાપુઓ, ટ્રિનિદાદ અને ટોબાગો, તુર્ક્સ અને કાઇકોસ ટાપુઓ, યુનાઇટેડ કિંગડમ અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ. ફેડરેટેડ સ્ટેટ્સ ઓફ માઇક્રોનેશિયા, ફિજી, ગામ્બિયા, ઘાના, ભારત, કેન્યા, કિરિબાતી, લેસોથો, લાઇબેરિયા, મેડાગાસ્કર, માલ્ટા, માર્શલ ટાપુઓ, મોરેશિયાસ નામિબિયા, નાઇજિરિયા, પાકિસ્તાન, પલાઉ, પાપુઆ, ન્યૂ ગયાના, ફિલિપાઇન્સ (ફિલિપાઇન અંગ્રેજી), રવાન્ડા, સેઇન્ટ લ્યુસિયા, સામોઆ, સિશિલિસ, સિએરા લેઓન, સોલોમન ટાપુઓ, શ્રીલંકા, સુદાન, સ્વાઝિલલેન્ડ, તાન્ઝાનિયા, યુગાન્ડા, ઝામ્બિયા અને ઝિમ્બાબ્વે. આ એવી 11 અધિકૃત ભાષાઓ પૈકીની એક છે કે જેને દક્ષિણ આફ્રિકામાં સમાન દરજ્જો આપવામાં આવ્યો છે. (દક્ષિણ આફ્રિકી અંગ્રેજી) ઓસ્ટ્રેલિયાના હાલના આનુસંગિક પ્રાંતોમાં પણ અંગ્રેજીને અધિકૃત ભાષા તરીકે માનવામાં આવી છે.(નોરફોક ટાપુ, ક્રિસમસ ટાપુ અને કોકોસ ટાપુ) અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં (અમેરિકન સામોઆ, ગુઆમ, ઉત્તર મારિયાના ટાપુઓ, પ્યુઅર્ટો રિકો અને યુએસ વર્જિન ટાપુઓ).[૪૧] અને હોંગકોંગની જૂની બ્રિટિશ વસાહત. (વધુ માહિતી માટે જુઓ જે દેશોમાં અંગ્રેજી અધિકૃત ભાષા તરીકે ગણવામાં આવે છે તેની યાદી) યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ કે યુનાઇટેડ કિંગડમમાં અંગ્રેજી અધિકૃત ભાષા નથી.[૪૨][૪૩] યુએસની સરકારમાં કોઇ જ અધિકૃત ભાષા ન હોવાને કારણે 50 રાજ્યોની સરકારો પૈકી 30 રાજ્યોની સરકારે અંગ્રેજીને અધિકૃત ભાષાનો દરજ્જો આપ્યો છે.[૪૪] અધિકૃત ભાષાનો દરજ્જો મળ્યો ન હોવા છતાં પણ યુનાઇટેડ કિંગડમની કેટલીક જૂની વસાહતો અને તેના દ્વારા રક્ષિત રાષ્ટ્રો જેવા કે બહેરિન, બ્રુનેઇ, બાંગ્લાદેશ, મલેશિયા અને યુનાઇટેડ આરબ અમિરાતમાં અંગ્રેજી મહત્વની ભાષા ગણાય છે. અંગ્રેજીને ઇઝરાયેલની ડિ જ્યુર અધિકૃત ભાષા ગણવામાં આવતી નથી. જોકે આ ભાષાએ અધિકૃત ભાષાનો ઉપયોગ[clarification needed] યથાવત રાખ્યો છે. ડિ ફેક્ટો બ્રિટિશ ચૂકાદાથી ચાલતી આવતી અંગ્રેજીની ભૂમિકા.[૪૫] અંગ્રેજી વૈશ્વિક ભાષા તરીકે આ પણ જુઓ: English in computing, International English, and World language અંગ્રેજી બહોળા પ્રમાણમાં બોલાતી હોવાને કારણે ઘણી વખત તેને "વિશ્વ ભાષા" તરીકે સંબોધવામાં આવે છે. જેને આધુનિક જમાનાની લિન્ગ્વા ફ્રાન્કા ગણી શકાય.[૯] મોટાભાગના દેશોમાં અંગ્રેજીને અધિકૃત ભાષા ગણવામાં ન આવતી હોવાથી હાલમાં તે એવી ભાષા છે કે જેને સમગ્ર વિશ્વમાં વિદેશી ભાષા તરીકે શીખવવામાં આવે છે. કેટલાક ભાષાશાસ્ત્રીઓ (જેવા કે ડેવિડ ગ્રેડોલ)નું માનવું છે કે આ ભાષા "જન્મની અંગ્રેજી બોલનારા લોકો"ની સાંસ્કૃતિક સંપત્તિ નથી. પરંતુ જેમજેમ આ ભાષા વિકાસ પામી તેમતેમ તેણે વિશ્વભરની સંસ્કૃતિને તેનામાં સમાવી છે.[૯] આંતરરાષ્ટ્રીય સંધિ અનુસાર તેને હવાઇ અને દરિયાઇ સંચાર માધ્યમ માટેની અધિકૃત ભાષા ગણવામાં આવે છે.[૪૬] અંગ્રેજી સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સંઘની અધિકૃત ભાષા છે. આ ઉપરાંત આંતરરાષ્ટ્રીય ઓલિમ્પિક સમિતિ સહિતના ઘણા આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠનોની તે અધિકૃત ભાષા છે. યુરોપીય દેશોમાં અંગ્રેજી સૌથી વધુ વિદેશી ભાષા તરીકે ભણવામાં આવે છે. (89 ટકા શાળાનાં બાળકો), ત્યારબાદ ફ્રેન્ચ (32 ટકા), જર્મન (18 ટકા), સ્પેનિશ (8 ટકા) અને રિશયન ભણવામાં આવે છે; જ્યારે યુરોપમાં વિદેશી ભાષાની ઉપયોગિતામાં જોઇએ તો 68 ટકા અંગ્રેજી, 25 ટકા ફ્રેન્ચ, 22 ટકા જર્મન અને 16 ટકા સ્પેનિશનો ઉપયોગ થાય છે.[૪૭] અંગ્રેજી નહીં બોલનારા યુરોપીય દેશોમાં ટકાવારીની દૃષ્ટિએ મોટાભાગના લોકો અંગ્રેજીમાં વાતચીત કરી શકે છે. (નોંધનીય છે કે ટકાવારી વયસ્ક લોકોની વસતીમાંથી લીધી છે કે જેમની ઉંમર 15 વર્ષ કે તેથી વધુની છે.) સ્વિડનમાં (85 ટકા), ડેનમાર્કમાં (83 ટકા), નેધરલેન્ડમાં (79 ટકા), લક્ઝેમ્બર્ગમાં (66 ટકા), ફિનલેન્ડમાં (60 ટકા), સ્લોવેનિયામાં (56 ટકા), ઓસ્ટ્રિયામાં (53 ટકા), બેલ્જિયમમાં (52 ટકા) અને જર્મનીમાં (51 ટકા).[૪૮] અંગ્રેજી ભાષામાં છપાતાં પુસ્તકો, સામાયિકો અને અખબારો વિશ્વના ઘણા દેશોમાં મળે છે. વિજ્ઞાનમાં પણ અંગ્રેજી ભાષાનો પ્રયોગ ખૂબ જ સહજતાથી થાય છે.[૯] વર્ષ 1997માં સાયન્સ સાઇટેશન ઇન્ડેક્સે નોંધ્યું હતું કે વિજ્ઞાનને લગતા 95 ટકા લેખો અંગ્રેજી ભાષામાં લખાયા હતા. જે પૈકીના અંગ્રેજી ભાષા બોલનારા દેશોના લેખકોના લેખો માત્ર અડધી માત્રામાં જ હતા. અંગ્રેજી ભાષા નવી વૈશ્વિક લિન્ગ્વા ફ્રાન્કા બની ગઇ હોવાને કારણે તેણે બીજી ભાષાઓઢાંચો:Lopsided ઉપર વિપરીત અસર કરવાની શરૂ કરી છે. લાંબે ગાળે તે ભાષામાં બદલાવ આણે છે તો કેટલીક વખત નબળી ભાષાને ખતમ પણ કરી નાખે છે.ઢાંચો:Lopsided આ કારણોસર જ ભાષાશાસ્ત્રીઓએ તેને "અંગ્રેજી ભાષાનો સામ્રાજ્યવાદ" નામનો પારિભાષિક શબ્દ આપ્યો છે.[૪૯]ઢાંચો:Lopsided તળપદી ભાષા અને પ્રાદેશિક વિવિધતા વધુ માહિતી માટે જુઓ મુખ્ય લેખ: List of dialects of the English language બ્રિટિશ રાજનાં વિસ્તરણથી લઇને બીજાં વિશ્વ યુદ્ધ સુધી યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના પ્રભુત્વએ અંગ્રેજીનોપ્રસાર સમગ્ર વિશ્વમાં કર્યો.[૯] વિશ્વવ્યાપકતાને કારણે અંગ્રેજી ભાષાએ ઘણી અંગ્રેજી બોલીઓ અને અંગ્રેજી આધારિત ક્રિઓલ ભાષાઓ તેમજ પિડજિન્સ વિકસાવી અંગ્રેજીની બે શિક્ષિત બોલીઓને સમગ્ર વિશ્વસ્તરે બહોળા પ્રમાણમાં પ્રતિસાદ સાંપડ્યો- એક હતી દક્ષિણ બ્રિટિશની શિક્ષિત ભાષા અને બીજી હતી શિક્ષિત મધ્યપશ્ચિમી અમેરિકન ભૂતપૂર્વ ભાષાને કેટલીક વખત બીબીસી (અથવા તો રાણીની) અંગ્રેજી ભાષા કહેવામાં આવતી. આ ભાષા કદાચ તેના "અધિકૃત ઉચ્ચારણો"ને કારણે ધ્યાનાકર્ષક બની હશે. આ ભાષા કેમ્બ્રિજ પ્રતિકૃતિના નમૂનારૂપ છે. યુરોપ, આફ્રિકા અને ભારતીય ઉપખંડોમાં અન્ય ભાષા બોલનારા લોકોને અંગ્રેજી શીખવવા માટે તેનું ધોરણ ઉત્તમ ગણવામાં આવે છે. ઉપરાંત બ્રિટિશ કોમનવેલ્થ દ્વારા પ્રભાવિત કે પછી યુએસ સાથે પોતાની જાતને ન સરખાવવા ઇચ્છતા રાષ્ટ્રો પણ આ ધોરણને માન્ય રાખે છે. પાછળથી અસ્તિત્વમાં આવેલી જનરલ અમેરિકન બોલી સમગ્ર યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ અને કેનેડામાં બહોળા પ્રમાણમાં ફેલાયેલી છે. આ અમેરિકી ઉપખંડ અને તેના વિસ્તારો (જેવાકે ફિલિપાઇન્સ)ની પ્રતિકૃતિ છે. આ પ્રકારના દેશોને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સાથે ગાઢ સંબંધ છે અથવા તો તેઓ તે દેશ સાથે સરખાવવા ઇચ્છે છે. આ બે મહત્વની બોલીઓ ઉપરાંત અંગ્રેજીમાં સંખ્યાબંધ વિવિધ પ્રકારની બોલીઓ અસ્તિત્વમાં છે. જેમાં ઘણા કિસ્સાઓમાં પેટાબોલીઓ જેવી કે બ્રિટિશ અંગ્રેજીમાં; કોકની, સ્કાઉસ અને જ્યોર્ડીનો સમાવેશ થાય છે. કેનેડિયન અંગ્રેજીમાં; ન્યૂફાઉન્ડલેન્ડ અંગ્રેજી અને આફ્રિકન અમેરિકન સ્થાનિક અંગ્રેજીમાં ("ઇબોનિક્સ") તેમજ અમેરિકન અંગ્રેજીમાં દક્ષિણ અમેરિકી અંગ્રેજીનો સમાવેશ થાય છે. અંગ્રેજી અનેકત્વ ધરાવનારી ભાષા છે. તેની કોઇ મધ્ય કે સત્તાધિશ ભાષા નથી જેવી રીતે ફ્રાન્સમાં એકેડેમી ફ્રાન્કાઇસ છે તેમ અંગ્રેજીમાં કંઇ જ નથી; એટલા માટે જ કોઇ એક પ્રકારની અંગ્રેજી ભાષાને "સાચી" કે "ખોટી" ગણવામાં નથી આવતી. સિવાયકે એવો કોઇ એક ચોક્કસ વર્ગ કે જે ભાષા થકી દોરવાત |
About us|Jobs|Help|Disclaimer|Advertising services|Contact us|Sign in|Website map|Search|
GMT+8, 2015-9-11 20:13 , Processed in 0.176367 second(s), 16 queries .
